ERDOĞAN MİTRANİ – ŞALOM GAZETESİ
Tiyatroadam’da sezonun ikinci yeni oyunu Duşan Kovaçeviç’den ‘İntiharın Genel Provası’
1948 Sırbistan doğumlu Duşan Kovaçeviç, 20 kadar oyun yazmış, çok sayıda oyun sahnelemiş, aralarında Emir Kusturiça’nın ‘Underground’u da olan, çoğunu kendi oyunlarından uyarladığı dokuz senaryo yazmış. Oyunlarından senaryolaştırdığı ‘Balkanski spijun / Balkan Casusu’ ve 2004’te İstanbul Film Festivali’nde izleyip çok da beğendiğimiz ‘Profesionalac / Profesyonel’ filmlerini yönetmiş. Bir süre Lizbon’da Sırbistan Büyükelçisi olarak görev yapan Kovaçeviç, Sırp Bilim ve Sanat Akademisi üyesi, Belgrad’daki Zvezdara Tiyatrosunun sanat yönetmeni.
‘Metafizik Komedi’ olarak tanımladığı, dünya prömiyeri Aralık 2009’da Musahipzade Celâl Sahnesinde yapılmış olan ‘Generalna Proba Samoubstiva / İntiharın Genel Provası’ için Kovaçeviç, Sırbistan’da intihar olaylarının artmasını korku içinde izlediğini, “İntihar etmek isteyen adamın açmazında Yugoslavya’nın parçalanma sürecini ve bu parçalanmadan geriye kalan acıları, çaresizlikleri, çözümsüzlükleri” anlatmak istediğini söylüyordu.
Tuna Köprüsüne intihar etmek için çıkan, her şeyini kaybetmiş, başarısız bir mimar son kez sevgilisine telefon eder. Tam atlayacağı sırada bir balıkçı feryat ederek köprü altına ağını yerleştirerek atlamasına engel olmaya çalışır. Adamın sevgilisi de gelip, intihara engel olmaya çalışır. Ortaya çıkan bir kaptan, adamın mesleğini öğrenince ona bir iş teklif eder. Yapacağı iş görüşmesiyle hayatı kurtulacak, bütün borçları ödenecektir. Adam, gizemini sonuna kadar koruyan maceranın kendisini nereye götürdüğünü fark ettiğinde iş işten geçmiş olacak, daha büyük kayıplar verecektir.
İntiharın Genel Provası’nı 2010’da İstanbul Şehir Tiyatrolarında izlediğimde, metinde var olan kara mizah duygusu izleyiciye aktarılamadığından, başarılı oyunculuklara karşın bu fazla ciddi ve biraz asık suratlı yorumu epey sıkıcı bulduğumu anımsıyorum.Bu sebeple, ‘Arturo Ui’nin Önlenebilir Yükselişi’, ‘Kafkas Tebeşir Dairesi’ gibi iyi tanıdığımız, defalarca izlediğimiz oyunlarda bile yepyeni bir solukla farklı derinlikler keşfetmeyi, beklenmedik heyecanlar yaratmayı bilen Tiyatroadam’ın bu metinden neler çıkarabileceğini merak ediyordum.
Tiyatroadam’da oyunu, ‘İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?’yu da başarıyla yönetmiş olan Emrah Eren sahneye koyuyor. Dekor ve kostüm tasarımını Barış Dinçel, ışık tasarımını Yakup Çartık, koreografiyi Gizem Erdem, müziği Tevfik Kulak üstlenmiş.
Yönetmen metni absürdle grotesk arasında gidip gelen coşkulu ve keyifli bir fars olarak sahneye taşımış. Bu bakış açısı, toplumsal eleştiriyi de göz ardı etmeksizin, öykünün klasik mantığı zorlayabilecek ayrıntılarını farklı, ama kendi içinde tutarlı bir inandırıcılığa dönüştürerek sürpriz finale daha da etkileyici şekilde ulaşılmasını sağlıyor. Eren, yönettiği ekibin kusursuza yakın performansının desteğiyle, danslı, şarkılı oyuna, seyir zevki yüksek, eğlencesi bol bir ivme kazandırıyor.
Oyunun baştan sona kahkahalarla izlenmesinde, hem hınzır hem hüzünlü tadının seyirciye kolaylıkla geçmesinde en büyük etken Kadir Çermik (mimar), Fatih Koyunoğlu (balıkçı), Erdem Akakçe (kaptan ve kardeşleri, sokak çalgıcısı) ve Selen Öztürk’ün (sevgili) müthiş başarılı takım oyunculuğu.
Yedi yıl önce “Artık bitse de evime dönsem” diyerek izlemiş olduğum bir oyunu, metnine pek dokunmaksızın, sadece farklı bir pencereden baktırarak soluk soluğa, “keşke bitmese” diye izletmek tiyatronun mucizesi! Bu mucizeyi gerçekleştiren tüm Tiyatroadam ekibine ve özellikle Emrah Eren’e hem tebrik hem teşekkür borçluyuz.
11. sezonuna birbirinden parlak ve başarılı iki oyunla giren Tiyatroadam’ın iki oyunu da mutlaka izleyin!
İntiharın Genel Provası her salı Trump Kültür ve Gösteri Merkezi’nde. Kafkas Tebeşir Dairesi 15-22-29 Kasım çarşamba 20.30’da Baba Sahne’de. Şehrin diğer yakasına gidiyorlar. Turne tarihleri Tiyatroadam web sitesinde. İyi seyirler.
YABANCI KALMA